sierpnia 27, 2025
Jak wykorzystać żółtka jaj?
Spożywanie dużej ilości jaj przez lata było na cenzurowanym. Na początku lat 70. ubiegłego wieku opublikowano zalecenia Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego, według których powinniśmy ograniczyć ilość jajek do 3 sztuk w tygodniu ze względu na zawarty w nich cholesterol.
Cały czas przeprowadza się jednak nowe, dokładniejsze badania, trwające dłuższe okresy czasu i na ich podstawie dokonuje się rewizji wydanych wcześniej zaleceń. Obecnie według rekomendacji Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego jajka nie są już produktem, którego spożycie należy ograniczać.
Za szczególnie wartościowe składniki żółtka jaja uznaje się cholinę, ksantofile, kwasy tłuszczowe, lecytynę oraz niektóre witaminy.
Cholina - wpływa na rozwój mózgu i rdzenia kręgowego w okresie prenatalnym. Ponadto wpływa na poprawę pamięci długotrwałej i procesy zapamiętywania.
Ksantofile - substancje pełniące rolę przeciwutleniaczy, do głównych ksantofili żółtka jaja zalicza się luteinę i zeakstantynę, które odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku i zmniejszają ryzyko degeneracji plamki żółtej.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) - jego bogatym źródłem są żółtka jaj. DHA jest niezbędny m.in. do prawidłowego wzrostu niemowląt oraz rozwoju ich ośrodkowego układu nerwowego.
Lecytyna - odgrywa istotną rolę w tworzeniu ścian komórkowych oraz ich prawidłowym funkcjonowaniu. Chroni także organizm przed odkładaniem się cholesterolu.
Jak wykorzystać żółtka?
Czasem w kuchni wykorzystujemy wyłącznie białka. Najpopularniejszym przykładem jest chyba klasyczna beza. Jeśli faktycznie na teraz, na już potrzebujesz tylko białka, żółtka odłóż na bok i nawet nie myśl o tym, żeby je wyrzucić - to przecież skarbnica ważnych dla naszego zdrowia składników, a jest mnóstwo sposobów, żeby je wykorzystać! Nie marnuj więc jedzenia i pieniędzy, a zamiast tego przygotuj coś innego. Jeśli akurat nie masz pomysłu czy brakuje Ci inspiracji, poniżej przedstawię kilka opcji, jak możesz wykorzystać żółtka 😉
1. Ajerkoniak
To pochodzący z Polski tradycyjny napój alkoholowy na bazie żółtek, cukru, spirytusu i świeżego mleka lub śmietanki. Często aromatyzowany jest wanilią lub innymi przyprawami. Kremowa konsystencja i słodki smak sprawiają, że ajerkoniak nie tylko chętnie spożywany jest samodzielnie, ale też często stosowany jest jako składnik deserów lub koktajli.
2. Chałka
Przygotowując ten słodki wypiek często dodawane są do niego żółtka, dzięki którym chałka jest wilgotna i puszysta.
3. Creme brulee
Klasyczny francuski deser, zwany także "spalonym kremem". Składa się z kremowego budyniu na bazie śmietanki, żółtek i wanilii, a pokryty jest cienką warstwą skarmelizowanego cukru. To właśnie ten charakterystyczny kontrast między gładkim kremem a chrupiącym karmelem sprawia, że jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych deserów na świecie.
4. Crema catalan
Krem kataloński podobny w przygotowaniu do francuskiego creme brulee - składa się z delikatnego kremu na bazie mleka, żółtek, cukru i skrobi, wyróżnia się jednak tym, że jest aromatyzowany skórką z cytryny i cynamonem.
5. Czekoladowe pot de creme
Tym razem coś dla fanów czekolady - wykwintny francuski deser łączący czekoladę z delikatnym kremem. Przygotowywany jest z czekolady, śmietanki, żółtek i cukru. Deser często podawany jest z dodatkami, takimi jak bita śmietana, karmelizowane orzechy czy sosy owocowe.
6. Faworki
Wśród ciastek, które można przygotować wykorzystując same żółtka, wyróżnić możemy faworki. Szczególnie popularne w Tłusty Czwartek, ale możemy przecież cieszyć się ich smakiem i chrupkość także w inne dni w roku.
7. Kogel-mogel
To tradycyjny deser kuchni środkowoeuropejskiej, szczególnie popularny w naszym kraju. Składa się z surowych żółtek jaj ubitych z cukrem do uzyskania gładkiej, kremowej konsystencji. Często podawany jest z aromatyzującymi dodatkami, np. wanilią czy likierem. Możemy spożywać go jako samodzielny deser lub dodać do innych, np. babki.
8. Krem budyniowo-maślany
Ten klasyczny krem to jedno z najbardziej popularnych i uniwersalnych nadzień cukierniczych. Dzięki aksamitnej, gładkiej konsystencji i delikatnym, słodkim smaku idealnie nadaje się jako masa do tortu czy do nadziewania ciast, jak np. eklerki lub pączki. Podstawą budyniu, jak sugeruje nazwa, jest budyń oraz masło. A budyń możecie przygotować na bazie mleka, żółtek, cukru i skrobi.
9. Krem do tiramisu
Krem do tiramisu to serce tego kultowego deseru. W klasycznej wersji składa się głównie z mascarpone, żółtek jaj, cukru i likieru. Krem ten, choć pozornie prosty w przygotowaniu, wymaga jednak sporej dawki precyzji oraz użycia dobrej jakości składników.
10. Lemon curd
To tradycyjny angielski krem o intensywnym smaku i aromacie cytrynowym. Charakteryzuje się gęstą, aksamitną konsystencją i jasnożółtym kolorem. Jego główne składniki to świeże żółtka jaj, cukier, świeżo wyciśnięty sok z cytryny oraz skórka cytrynowa. Lemon curd jest bardzo wszechstronny w zastosowaniu - tradycyjnie podawany jest jako dodatek do pieczywa na śniadanie, świetnie sprawdzi się jako nadzienie do tartaletek czy ciast, ale może też stanowić dodatek do deserów.
11. Lody
Lody z jajek i śmietany to jednak z bardziej klasycznych wersji tego deseru. Podstawą ich przygotowania są świeże żółtka jaj, śmietanka, cukier i dodatki smakowe, np. wanilia, czekolada czy owoce. Domowe lody same w sobie będą wyśmienitym deserem, ale doskonale będą też komponować się z dodatkami, np. owocami, ciasteczkami czy polewami.
12. Omlet
Choć omlety zazwyczaj przygotowuje się z białek, to i z żółtek możemy przygotować pyszne śniadanie. Możemy wzbogacić je różnymi dodatkami, zarówno na słono, jak i na wytrawnie.
Jak przechowywać żółtka?
Jeśli nie chcesz używać żółtek od razu najlepszą opcją będzie je zamrozić, choć trzeba pamiętać, że żółtko przechowywane w zamrażarce po rozmrożeniu nieco zmieni swoją konsystencję, stanie się bardziej kleiste - nie nada się więc do każdego deseru, jednak w większości przypadków nie będzie stanowiło to problemu.
Jak mrozić żółtka?
Żółtka możesz przelać do woreczków lub każde osobno przełożyć do pojemniczka na lód w kostkach. Posyp je odrobiną soli lub cukru - jeśli mrozisz w pojemniczku na lód dopraw każde żółtko osobno - dzięki temu po rozmrożeniu nie stracą swojej płynnej konsystencji. Pamiętaj też, że rozmrożone żółtka trzeba wykorzystać od razu.
