Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, która polega na stałym lub przejściowym utrzymywaniu się podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi. Niekontrolowane i bagatelizowane jest jedną z głównych przyczyn zwiększających ryzyko rozwoju kolejnych niebezpiecznych chorób, takich jak zawał serca, niewydolność krążenia, udar mózgu, tętniak aorty czy niewydolność nerek.

Skala programu

W Polsce z nadciśnieniem żyje niemal 10 milionów ludzi, co stanowi ok. 30% populacji dorosłych mieszkańców naszego kraju. Częstość występowania tej choroby rośnie z wiekiem. Wśród osób w wieku 18-39 lat występuje u 8% osób, w przedziale 40-59 u 35%, a u osób powyżej 60 roku życia u blisko 60%.

Ocenia się, że blisko 30% osób nie jest świadoma, że choruje na nadciśnienie, a ok. 10% u których zdiagnozowano chorobę nie podejmuje żadnego leczenia.

Wartości ciśnienia

Wartości ciśnienia nie są oczywiście stale jednakowe. W nocy jest ono zazwyczaj nieco niższe niż w ciągu dnia.

Praca fizyczna oraz stres mogą podwyższyć nam ciśnienie w ciągu zaledwie kilku minut. Wpływ na wartości ciśnienia ma również temperatura otoczenia czy ból. U zdrowych ludzi wzrost ciśnienia jest jednak krótkotrwały i szybko się normalizuje.

Przyczyny nadciśnienia

U wielu osób przyczyn rozwoju nadciśnienia nie można do końca sprecyzować, w niektórych przypadkach rolę mogą odkrywać czynniki genetyczne. Nadciśnienie może być także wynikiem przebytych chorób, wtedy określa się je jako wtórne lub objawowe. Do najczęstszych przyczyn zalicza się choroby nerek i nadnerczy. Podwyższone ciśnienie krwi może także utrzymywać się w wyniku długotrwałego leczenia hormonalnego, w tym stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych.

W większości przypadków jednak nadciśnienie nie ma podłoża chorobowego i pojawia się w wyniku oddziaływania niekorzystnych czynników zewnętrznych. Największy udział w powstawaniu i rozwoju nadciśnienia przypisuje się niewłaściwej diecie, używkom, stresowi i małej aktywności fizycznej.

Objawy nadciśnienia

Nadciśnienie tętnicze najczęściej przebiega bezobjawowo. U niektórych osób mogą występować bóle głowy (szczególnie w okolicy skroni i potylicy), pogorszenie ostrości wzroku, bóle w klatce piersiowej czy ogólne osłabienie. Zazwyczaj jednak nadciśnienie pozostaje zupełnie niezauważone i wykrywane jest przypadkowo podczas badania lekarskiego. Dlatego jednym z podstawowych elementów profilaktyki jest systematyczne monitorowanie ciśnienia krwi.

Konsekwencje nadciśnienia

Nadciśnienie nazywane jest "cichym zabójcą". Jeżeli przez dłuższy czas krew pod wysokim ciśnieniem napiera na ściany naczyń krwionośnych, dochodzi do ich wyraźnego osłabienia. Stają się słabsze i bardziej kruche, a także łatwiej odkłada się w nich cholesterol. Wówczas pojawiają się zmiany miażdżycowe, które z kolei prowadzą do twardnienia tętnic i zmniejszenia ich średnicy. W zwężonych tętnicach krew płynie wolniej, staje się bardziej gęsta, lepka i szybciej krzepnie. Konsekwencją tego jest powstawanie zakrzepów, które pod wpływem wysokiego ciśnienia krwi mogą się oderwać i doprowadzić zawału lub udaru.

Leczenie nadciśnienia

W przypadku wielu osób z podwyższonym ciśnieniem krwi często wystarczy zmiana stylu życia, m.in. dieta i aktywność fizyczna. Jednak gdy mimo wprowadzonych zmian problem nie ustępuje, trzeba wprowadzić odpowiednie leczenie. Najczęściej do wprowadzonych już zmian stylu życia dołącza się środki farmakologiczne obniżające ciśnienie.

Prawidłowa samokontrola

Ciśnienie krwi każdy z nam może zbadać samodzielnie. Aby jednak pomiar był wiarygodny należy przestrzegać kilku zasad:

• mankiet ciśnieniomierza zakładamy ok. 2-3cm nad zgięciem łokcia, nie powinien być ani zbyt luźny, ani zbyt opięty, a jego środek powinien znajdować się nad tętnicą ramienną,
• pomiar wykonujemy w pozycji siedzącej, z ręką lekko zgiętą w łokciu ułożoną stabilnie na stole lub innym podłożu mniej więcej na wysokości serca,
• podczas pomiaru pomiędzy naszą skórą a opaską ciśnieniomierza nie powinno być żadnego materiału, dlatego jeśli mamy bluzę lub koszulę z długim rękawem najlepiej ją zdjąć,
• podczas pomiaru nie zmieniamy pozycji i nie ruszamy ręką ani dłonią, powinniśmy wygodnie usiąść, zrelaksować się i nie rozmawiać.

W przypadku osób zdrowych takie profilaktyczne pomiary warto wykonywać 1-2 razy w tygodniu. Osoby ze zdiagnozowanym nadciśnieniem powinny wykonywać pomiary przynajmniej 2 razy dziennie, najlepiej rano po przebudzeniu i wieczorem przed kolacją. Bardzo ważne jest także wykonanie pomiaru w momencie pogorszenia samopoczucia, np. bólów głowy.

Ponieważ nadciśnienie bardzo często przebiega bezobjawowo szczególnie ważna jest profilaktyka. Dzięki dobrze prowadzonej samokontroli możemy wykryć problem, zanim się rozwinie i doprowadzi do pojawienia się poważnych powikłań.