Witamina B5

Witaminy z grupy B to zbiór związków chemicznych, które odpowiadają przede wszystkim za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, a co za tym idzie za stan naszego zdrowia psychicznego. Łagodzą one napięcie nerwowe, pozytywnie wpływają na nastrój czy poprawiają sprawność intelektualną.

W skład tej grupy wchodzą witamina B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B3 (niacyna lub witamina PP), witamina B5 (kwas pantotenowy), witamina B6 (pirydoksyna), witamina B7 (biotyna), witamina B9 (kwas foliowy) oraz witamina B12 (kobalamina).

Witamina B5 - co to jest?

Kwas pantotenowy to rozpuszczalna w wodzie witamina odkryta w 1933 roku przez amerykańskiego biochemika R.J. Williamsa. Występuje on powszechnie w tkankach zarówno roślin, jak i zwierząt. Jest on syntetyzowany przez florę jelitową, także w naszych jelitach, brak jednak danych, w jakim stopniu jest on wykorzystywany z tego źródła.

Nazwa kwasu pochodzi z greckiego słowa "pantos", które w dosłownym tłumaczeniu oznacza 'wszędzie'. Wzięła się nie tylko z tego, że występuje on w większości produktów, ale również dlatego, że wytwarzany przez nią koenzym A jest wszechobecny w naszym organizmie.

Witamina B5 jest czynnikiem wzrostu i substancją niezbędną do niektórych funkcji metabolicznych, m.in. metabolizmu białek, kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów. Ponadto bierze udział w syntezie cholesterolu, hemoglobiny, hormonów steroidowych (m.in. estradiolu, kortyzolu, progesteronu, testosteronu), lipidów i neuroprzekaźników (dopaminy, serotoniny).

Źródła witaminy B5

Kwas pantotenowy znajdziemy w produktach zarówno roślinnych takich jak awokado, bataty, brokuły, groch, jarmuż, kalafior, kukurydza, pomidory, soczewica, soja czy zboża pełnoziarniste, jak i zwierzęcych - drób, wieprzowina, wołowina, homar, łosoś skorupiaki, produkty mleczne, żółtko jaja.

Witamina B5 występuje w żywności bardzo powszechnie, jest jednak bardzo wrażliwy na czynniki zewnętrze, takie jak gotowanie, przetwarzanie (np. mielenie) czy nawet mrożenie. Powinniśmy więc sięgać przede wszystkim po świeże, nieprzetworzone produkty.

Znaczenie witaminy B5

Podobnie jak inne witaminy z grupy B kwas pantotenowy bierze udział w rozkładzie białek, tłuszczy i węglowodanów, dzięki czemu nasz organizm może wykorzystać je jako energię oraz w celu odbudowy tkanek, mięśni i narządów.

Witamina B5 wpływa na zachowanie zdrowej skóry, włosów i paznokci. Ma działanie nawilżające i przeciwzapalne, redukuje wypryski i przyspiesza gojenie się ran. 

Odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, pokarmowego i wątroby oraz jest niezbędny do produkcji przeciwciał chroniących nas przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi.

Wyniki badań opublikowanych w 2015 roku wykazały, że witamina B5 wspomaga obniżanie stężenia trójglicerydów u osób z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi. W innym badaniu naukowcy stwierdzili, że może przyczyniać się także do obniżenia cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL.

Niedobór witaminy B5

Ponieważ kwas pantotenowy występuje powszechnie w żywności niedobory występują bardzo rzadko. Obserwuje się je niemal wyłącznie u osób poważnie niedożywionych lub cierpiących na choroby genetyczne, w których witamina B5 nie jest metabolizowana. Objawy niedoboru mogą obejmować bezsenność, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, drętwienie lub pieczenie dłoni lub stóp, drażliwość, niepokój, nudności, osłabioną odporność, ogólne zmęczenie, skurcze mięśni, wymioty, wypadanie włosów, zmiany skórne.

Nadmiar witaminy B5

Przedawkowanie kwasu pantotenowego jest bardzo mało prawdopodobne - dzięki temu, że jest rozpuszczalny w wodzie jeśli spożyjemy jego nadmiar po prostu wydalimy go z moczem. Jednak długotrwałe przyjmowanie wysokich dawek witaminy B5 może skutkować biegunką, bólami głowy, dolegliwościami żołądkowymi i zwiększonym ryzykiem krwawień.

Witamina B5 może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami - może zaburzać wchłanianie antybiotyku tetracykliny lub nasilać działanie niektórych leków na chorobę Alzheimera oraz rozrzedzających krew. Szczególnie ważne jest więc nie przyjmowanie tych leków razem z suplementami zawierającymi kwas pantotenowy - należy zachować odpowiedni odstęp czasowy w ciągu dnia.

Przed rozpoczęciem potencjalnej suplementacji pamiętajcie, aby wykonać badania i poprosić o konsultację lekarza, nie zawsze jest ona bowiem potrzebna, a suplementacja "na wszelki wypadek" zamiast pomóc może nam zaszkodzić.