Przyprawy na zdrowie

Dodatek przypraw do posiłku to nie dość, że świetny sposób na przygotowanie pysznego posiłku, to także, według najnowszych badań, możliwość wpłynięcia na jego wartości odżywcze.

Badacze z Pennsylvania State University opublikowali niedawno artykuł w "Journal of Nutrition", w którym przedstawili analizę ostatnich badań, z której wynika, że dodatek odpowiedniej ilości przypraw do posiłku może obniżać markery stanu zapalnego w porównaniu do osób, które spożyły ten sam posiłek z mniejszą ilością przypraw lub bez ich dodatku.

Jest jednak jedno ale - choć niewątpliwie sól jest najpowszechniej stosowaną przyprawą, zarówno w gastronomii jak i w gospodarstwach domowych, to jednak pisząc o "przyprawach" naukowcy z Pensylwanii mieli na myśli mieszankę różnych przypraw, wśród których soli akurat nie było.

Sól w diecie

Według zaleceń WHO powinniśmy spożywać nie więcej niż 5g soli dziennie - czyli ok. jednej płaskiej łyżeczki do herbaty. Warto pamiętać, że limit ten dotyczy nie tylko soli, którą sami dodajemy do posiłków, ale także tej dodanej przez producenta i już zawartej w gotowych produktach.

Niestety w Polsce spożywamy jej znacznie więcej - zawartość soli w naszej diecie przekracza normę średnio 3- a nawet 4-krotnie.

Nadmierna ilość soli może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Nadmiar sodu jest jedną z przyczyn rozwoju nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, a także zaburzeń rytmu serca.

Ponadto duża ilość sodu wpływa na zwiększenie wydalania wapnia z moczem, co w konsekwencji może doprowadzić do kamicy nerkowej.

Zbyt duże spożycie soli związane jest także ze zwiększonym ryzykiem udaru mózgu oraz rozwojem nowotworu żołądka.

Sól dodawana jest obecnie do olbrzymiej ilości potraw i produktów, nawet takich, w których byśmy się jej raczej nie spodziewali. Jest to związane z jej właściwościami wzmacniania smaku - sól nie tylko nada słony smak, ale zamiast tego może wzmocnić smaki naturalnie występujące w produkcie, dzięki niej bardziej intensywnie będziemy odczuwać inne smaki.

Ten sam lub podobny efekt możemy jednak uzyskać stosując wiele innych przypraw lub ziół. Warto więc ograniczyć sól na rzecz innych dodatków do potraw.

Potęga przypraw

Przyprawy cieszą się dość dużym uznaniem i obecne są we wszystkich kuchniach świata. Zazwyczaj zależność jest dość prosta - im bardziej aromatyczna kuchnia, tym więcej stosowanych jest przypraw.

Ich dodatek poprawia nie tylko smak i zapach potraw. Może wpłynąć także na ich barwę, zwiększyć wartość odżywczą, a także wydłużyć trwałość.

Oddziaływanie przypraw na nasz organizm jest dość szerokie, działają m.in.:

• drażniąco na czuciowe zakończenia nerwowe,
• moczopędnie (oraz dezynfekująco na drogi moczowe),
• pobudzająco na wydzielanie śliny i kwasów żołądkowych (a także przyspieszająco na trawienie),
• przeciwbakteryjnie,
• żółciopędnie.

Choć przyprawy stosowane są przede wszystkim jako dodatki smakowe, posiadają one także właściwości wpływające na nasze zdrowie.

Wiele badań wykazało, że są one dobrym źródłem przeciwutleniaczy, które odpowiadają za usuwanie z naszego organizmu wolnych rodników. Dzięki temu opóźniają procesy starzenia się komórek.

Niektóre przyprawy bogate są w witaminy (np. natka pietruszki w witaminę C) czy składniki mineralne. (np. tymianek czy majeranek w żelazo).

Oprócz tego w przypraw możemy znaleźć wiele innych substancji aktywnych, m.in. kwasy fenolowe czy flawonoidy.

Przyprawianie posiłków dla zdrowia

Wracając do badania, o którym wspomniałam na początku.

Mieszanka przypraw, którą zastosowali naukowcy w swoim badaniu zawierała bazylię, cynamon, czarny pieprz, czerwoną paprykę, imbir, kminek, kolendrę, kurkumę, liść laurowy, oregano, pietruszkę, rozmaryn oraz tymianek.

Badanym osobom podawano w ciągu 3 dni trzy wersję konkretnego posiłku o wysokiej zawartości tłuszczów i węglowodanów - jedną bez dodatku przypraw, jedną z dodatkiem 2g mieszanki przypraw oraz jedną z dodatkiem 6g mieszanki przypraw.

Godzinę przed oraz co godzinę przez 4 godziny po każdym posiłku uczestnikom badania pobierana była krew, aby przeanalizować markery stanu zapalnego.

Wyniki jednoznacznie wskazały, że po posiłku zawierającym 6g mieszanki przypraw poziom cytokin prozapalnych był niższy niż po spożyciu pozostałych dwóch wersji posiłku.

Wysoka zawartość przypraw pomaga więc zwalczyć stan zapalny spowodowany dietą o wysokiej zawartości tłuszczów i węglowodanów w diecie.

Używajmy więc przypraw. Nie tylko dlatego, że pomogą nam ograniczyć ilość dodawanej soli, ale także dlatego, że same w sobie są skarbnicą zdrowia.