Superfoods

Superfoods znane są nam już od kilku lat i wciąż robią furorę.

Z jednej strony mogą one wspomagać nas w dbaniu o zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu, z drugiej strony są one niewątpliwie modne - w końcu kto by nie chciał się pochwalić, że jadł na śniadanie owsiankę z owocami goji, przygotował obiad z quinoą czy dodał do sałatki nasiona chia.

Co jednak tak naprawdę kryje się za superfoods? Czy te produkty rzeczywiście są tak wartościowe, czy po prostu przereklamowane? Czy faktycznie mogą nas chronić przed chorobami?

Ile prawdy jest w przekonaniu, że superfoods leczą i odmładzają?

Superfood - co to właściwie jest?

Superfood, inaczej superżywność, to nic innego, jak naturalne, nieprzetworzone produkty, które zawierają składniki wywierające pozytywny wpływ na nasz organizm. Wyróżniają się one dużą zawartością cennych dla nas składników odżywczych, takich jak witaminy, składniki mineralne, kwasy tłuszczowe czy antyoksydanty.

Substancje zawarte w tych produktach wspomagają działanie m.in. układu krwionośnego, nerwowego, pokarmowego czy odpornościowego - pracują one wydajniej, skuteczniej więc chronią nas przed wpływem szkodliwych czynników zewnętrznych.

Modna nowinka czy coś więcej?

Od jakiegoś czasu bardzo modne są produkty, które są (a przynajmniej do niedawna jeszcze były) u nas stosunkowo mało znane, a nagle okazują się najlepszą receptą na zdrowie i długie życie.

W tym momencie część osób już ustawia się w kolejce do kasy z koszykiem wypełnionym jagodami goji czy nasionami chia, innym z kolei zapala się czerwona lampka - no bo błagam, niby jak jakieś nasionka czy inne pestki mogą mi zapewnić zdrowie?

Okazuje się jednak, że produkty nazywane superfoods rzeczywiście mają potężny potencjał antyoksydacyjny.

Co to w praktyce oznacza? Superfoods charakteryzują się bardzo dobrym składem, w tym dużą ilością związków przeciwutleniających, dzięki którym mogą pozytywnie wpłynąć na nasz stan zdrowia. 

Popularne superfoods

1. Jagody goji

Od wieków wykorzystywane w chińskiej medycynie ludowej, nazywane są często najzdrowszymi owocami na świecie. Małe czerwone jagody uznawane są za bombę antyoksydantów,  dzięki którym mogą wpływać na wzmocnienie odporności, poprawiać pracę mózgu czy serca, a także chronić przed nowotworami.

Okazuje się, że ta "bomba antyoksydantów" to nie do końca prawda - żeby dostarczyć sobie tyle antyoksydantów, ile znajdziemy w jednym jabłku, musielibyśmy wypić 13 porcji soku z jagód goji. 

2. Quinoa

Quinoa, zwana inaczej komosą ryżową, to zboże pochodzące z Ameryki Południowej. Zawiera więcej białka niż inne zboża (nawet do 20% więcej). Nie zawiera glutenu, może więc stanowić składnik diety osób cierpiących na celiakię, a także charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym, jest więc wskazana dla diabetyków i osób z insulinoopornością.

Jednocześnie uważać powinny osoby z wrażliwym żołądkiem, gdyż niektóre składniki zawarte w quinoi, takie jak saponiny, mogą działać drażniąco na śluzówkę żołądka.

3 Jagody acai

Jagody acai są istną bombą antyutleniaczy - zawierają ich nawet dwa razy więcej niż borówki. Ponadto znajdziemy w nich także białko, błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy i składniki mineralne.

Często jagody te reklamowane są jako wspomagające odchudzanie, niestety mam przykrą wiadomość dla osób starających się zgubić nadmiarowe kilogramy - żadne badania do tej pory tego nie potwierdziły.

4. Trawa pszeniczna

Moda na trawę pszeniczną przyszła do nas z Hollywood, gdzie największe gwiazdy zachwalały ją jako panaceum na wszystko - szczupłą sylwetkę, młody wygląd, długie życie i pełnię zdrowia. Wystarczy dodać trochę sproszkowanej trawy do zielonego koktajlu i gotowe!

Niestety wszystkie zapewnienia o cudownym działaniu trawy pszenicznej można włożyć między bajki - żadne badanie nie potwierdziły przypisywanych jej właściwości, a niektóre badania twierdzą nawet, że zawartość witamin w tym produkcie jest tak mała, że nie można go nawet uznać za jedną z zalecanych dziennych porcji warzyw i owoców.

5. Nasiona chia

Nasiona chia, czyli inaczej szałwia hiszpańska, są bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych - szczególną uwagę warto zwrócić na optymalną proporcję między kwasami omega-3 i omega-6.
Mogą być cennym dodatkiem w diecie diabetyków, ponieważ spowalniają wchłanianie cukrów i pomagają regulować ich poziom we krwi.

Polskie superfoods

Superfoods to nie tylko egzotyczne produkty. Wśród naszych rodzimych roślin też możemy znaleźć produkty zaliczane do tej grupy.

1. Dynia

Jest to doskonałe źródło składników wspomagających naszą odporność i działających antynowotworowo, warto więc włączać ją do diety gdy trwa sezon i mamy łatwy dostęp do świeżej dyni. Znajdziemy w niej m.in. sporo błonnika witaminy C oraz karotenoidów, które chronią nasze oczy.

Oprócz miąższy możemy sięgać także po pestki dyni, które bogate są w cynk, a także dostarczają nam fitosteroli, które ograniczają wchłanianie cholesterolu z pożywienia.

2. Jarmuż

Wiele osób sądzi, że jarmuż jest jednym z egzotycznych superfoods, nie jest to jednak prawda - był on jednym z najpopularniejszych warzyw w średniowiecznej Europie. Charakteryzuje się on nie tylko wysoką zawartością białka czy składników mineralnych, ale także przeciwutleniaczy takich jak chlorofil czy luteina, które usuwają z organizmu wolne rodniki mogące uszkadzać DNA i powodować nowotwory.

Jarmuż możemy kupić w sklepie przez cały rok, a warto po niego sięgać, gdyż już jedna szklanka w całości zaspokoi nasze zapotrzebowanie na witaminę A i niemal w całości na witaminę C. Znajdziemy tam także witaminę E oraz z grupy B. Jarmuż bardzo łatwo przemycić w diecie np. w postaci koktajlu - jeden taki napój na bazie tego warzywa będzie istną kopalnią zdrowych składników.

3. Siemię lniane

Siemię lniane jest bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych - pod względem ich zawartości może konkurować z nasionami chia. Znajdziemy w nim m.in. kwasy ALA, które obniżają poziom cholesterolu i triglicerydów we krwi.

Ponadto jest źródłem lignanów dobroczynnie wpływających na pracę naszych jelit, a także działających antynowotworowo.

Siemię lniane jest także bardzo dobrym źródłem wapnia, co może być szczególnie istotne dla osób, które muszą eliminować ze swojej diety mleko i jego i przetwory.

4. Miód

Miód to produkt bogaty w wiele substancji odżywczych, które wykazują działanie antybakteryjne, antywirusowe oraz przeciwgrzybicze. Znajdziemy tam m.in. witaminy C, E oraz z grupy B, antyoksydanty oraz składniki mineralne.

Co ważne miód zawiera także bakterie probiotyczne korzystnie wpływające na pracę naszego układu pokarmowego.

5. Żurawina

Żurawina jest jednym z owoców, które zostały dość dokładnie przebadane i ich działanie ma potwierdzenie w wynikach badań. W tym przypadku chodzi konkretnie o ich właściwości przeciwbakteryjne. Zawarte w nich proantocyjanidyny co prawda nie niszczą bakterii, ale zapobiegają ich przyleganiu do ścianek narządów - żurawina szczególnie polecana jest w przypadku chorób układu moczowego, pokarmowego czy stanach zapalnych dziąseł.

Dobra wiadomość dla osób, u których wykryto zakażenie Helicobacter pylori - na tą bakterię żurawina również działa. Dlatego warto włączyć ją do diety zarówno leczniczo (u osób, u których rozwinęły się już wrzody żołądka), jak i profilaktycznie (gdy zakażenie jeszcze nie doprowadziło do rozwoju stanu chorobowego). 

6. Kasza jaglana

Proso, czyli zboże, z którego otrzymywana jest kasza jaglana, przez wieku stanowiło podstawę żywienia Europejczyków. Zdetronizowane zostało dopiero przez ziemniaka.

W kaszy jaglanej znajdziemy sporo krzemu, który jest ważny dla zdrowia naszych włosów, skóry i paznokci, a także w profilaktyce przeciwmiażdżycowej.

Nie zawiera glutenu, może więc być składnikiem diety osób cierpiących na celiakię.

Warto także wspomnieć, że jest bardzo cennym produktem podczas infekcji górnych dróg oddechowych - jest nie tylko łatwostrawna i bogata w składniki odżywcze, ale też usuwa nadmiar śluzu z górnych dróg oddechowych.

7. Natka pietruszki

Natkę pietruszki zazwyczaj wykorzystujemy do ozdoby dań - sama lubię posypywać nią różne potrawy, aby dodać im trochę zielonego koloru. Ale smak też jest ważny, a ja akurat uwielbiam natkę.

A jednak jej właściwości same w sobie robią wrażenie - już jedna łyżka posiekanej natki zaspokoi nasze dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. 

Co ważne znajdziemy tam również żelazo, którego wchłanianie jest większe w obecności witaminy C - przez to można uznać ją za niezbędny składnik w diecie osób zmagających się z anemią.

8. Aronia

Przez wielu nazywana jest najzdrowszym owocem jagodowym na świecie. Jest bogata w witaminy, składniki mineralne, przeciwutleniacze, a także kwas chlorogenowy, który spowalnia wchłanianie glukozy. Więcej o aronii możecie przeczytać w jednym z moich wcześniejszych artykułów Aronia w cukrzycy (wbrew tytułowi aronia pomaga nie tylko diabetykom 😉 - przeczytajcie).

Cudze chwalicie, swego nie znacie

Czy szeroko i głośno promowane superfoods są warte naszej uwagi? Cóż, produkty takie jak jagody acai czy nasiona chia z pewnością nie zaszkodzą, nie są też jednak tak cenne, jak się to reklamuje.

Musimy pamiętać o tym, że najwięcej składników znajdziemy w produktach świeżych, a superfoods, które importowane są z innych krajów do świeżości jednak daleko.

Z kolei większość superfoods spośród warzyw i owoców z naszego regionu bez problemu będziemy mogli kupić świeże, są powszechne i łatwo dostępne, a także, co również istotne, w przystępnej cenie.