Jod

Jod to pierwiastek chemiczny z grupy 17 - fluorowców.

Jego nazwa pochodzi ze starogreckiego ἰοειδής, co oznacza fioletowy.
Zaliczany jest do pierwiastków śladowych niezbędnych dla naszego organizmu.

Odkryty został w 1812 roku przez francuskiego przemysłowca Bernarda Courtis, a jego właściwości dokładniej przebadał rok później znany francuski chemik Joseph Louis Gay-Lussac. To również on nadał mu nazwę jod.

Właściwości jodu

Jod w naszym organizmie jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) oraz jej aktywnej formy trójjodotyroniny (T3).
Od prawidłowego stężenia tych hormonów tarczycowych we krwi zależy prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego, przysadki mózgowej, serca, nerek oraz mięśni.
Hormony te biorą także udział w procesach wzrostu i dojrzewania komórek, a także oddychania komórkowego i wytwarzania energii. Są niezbędne do utrzymania prawidłowej temperatury ciała.

Niedobór jodu

Długotrwały niedobór jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy, powiększenia się gruczołu tarczowego, a także powstania wola endemicznego, które rozrastając się może powodować uścisk na tchawicę lub przełyk.

U dzieci niedoczynność tarczycy może doprowadzić do opóźnienia rozwoju fizycznego i psychicznego, czego pierwszym objawem mogą być problemy z zapamiętywaniem.

Z kolei niedobory u kobiet ciężarnych prowadzą do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu płodu, zwiększają ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu. Co ważne, w czasie ciąży zapotrzebowanie na jod wzrasta.

Nadmiar jodu

W większości przypadków organizm człowieka jest w stanie poradzić sobie z ewentualnym nadmiarem jodu.

Jednak u niektórych osób, np. cierpiących na autoimmunologiczne choroby tarczycy, mogą wystąpić niekorzystne objawy nawet przy poziomie jodu we krwi, który dla zdrowych ludzi uznawany jest za normę.

Konsekwencją przewlekłego nadmiaru jodu może być nadczynność tarczycy.

Rzadko (przy bardzo dużych nadmiarach jodu, przekraczających normę 20-krotnie) może wystąpić ostre zatrucie jodem, które może objawić się m.in. uczuciem pieczenia w ustach, gardle i żołądku, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami, biegunką, białkomoczem, a nawet zaburzeniami pracy serca. Zatrucie ma zwykle ciężki przebieg i wymaga leczenia szpitalnego.

Źródła jodu

Podstawowym źródłem jodu w naszej diecie jest sól. Od 1997 roku w Polsce istnieje obowiązek jodowania soli, żeby zapobiec niedoborom tego pierwiastka w naszej diecie.

Poza tym najwięcej jodu znajdziemy w produktach pochodzenia morskiego:

• skorupiakach,
• mięczakach,
• rybach,
• glonach.

Istotnym źródłem jodu mogą być także mleko i jego przetwory, a także jajka - zwłaszcza od zwierząt hodowanych na terenach nadmorskich.

Spacery nad morzem

Pozapokarmowym źródłem jodu jest powietrze na terenach nadmorskich.
Dlatego dobrym sposobem na uzupełnianie poziomu tego pierwiastka w organizmie są spacery brzegiem morza.
Powietrze w okolicach nadmorskich charakteryzuje się wysoką zawartością jodu dzięki bliskości słonej wody, warto jednak zwrócić uwagę na to, że większe stężenie tego pierwiastka będzie zimą niż latem.
Jeśli więc planujecie wyjazd nad morze, może zamiast kolejnych wakacji warto spędzić tam zimowe ferie? Albo, jeśli macie dość blisko, wyskoczyć na weekend i nawdychać się jodu podczas jesiennych lub zimowych spacerów plażą lub nadmorską promenadą? 😉